จากที่วันก่อนผมเขียนบล็อกเรื่องเหตุผลที่เราไม่ควรเดินทางหรือเลียนแบบคนอื่นแล้ว มันก็ทำให้ผมมานั่งคิดต่อว่าเวลาเราเจอคนอื่นอย่างคู่แข่งของเราทำอะไรนั้น เราควรจะคิดอย่างไรบ้างเพื่อให้สิ่งที่พวกเขาทำเป็นประโยชน์กับเรา ไม่ใช่แค่การทำตามประเภทก๊อปปี้ไปเลย ซึ่งผมก็พอลิสต์ออกมาได้ดังนี้ครับ

1. วิเคราะห์ให้เข้าใจว่าเขา “ทำอะไร”

เริ่มอย่างแรกเลยนั้น สิ่งที่ควรจะให้ความสนใจคือการมองให้ออกว่าคู่แข่งของเรานั้นทำอะไร เขาสร้างสินค้าหรือผลิตภัณฑ์อะไร มันมีประโยชน์หรือคุณสมบัติอย่างไร ถ้าเป็นในกรณีการตัดสินใจหรือการเลือกทำอะไรนั้น ก็ต้องดูว่าสิ่งที่เขาทำคืออะไรบ้าง คุณเข้าใจและรู้จักมันดีแค่ไหนกัน

2. วิเคราะห์ให้เห็นว่าเขา “ทำเพราะอะไร”

สิ่งที่ตามมาหลังจากเห็นว่าเขาทำอะไร คือการมองลงไปที่เจตนาหรือเบื้องหลังว่าอะไรคือความคิด เหตุผล ตรรกะที่เขาเลือกจะทำอย่างนั้น สิ่งนี้มีประโยชน์เพราะมันทำให้คุณเห็นรากความคิดพื้นฐานของการสร้างสรรค์หรือการตัดสินใจต่างๆ ซึ่งถ้าหาอนาคตคุณจะเอาอย่างหรือเดินตามจริงๆ แล้ว คุณก็พอจะเข้าใจเบื้องลึกของมันได้ดีกว่า และทำให้การการตัดสินใจของคุณนั้นอยู่บนพื้นฐานที่มีน้ำหนักมากกว่าแค่การก๊อปปี้สิ่งที่เขาทำโดยไม่เข้าใจอะไรเลย

3. ประเมินว่าสิ่งที่เขาทำนั้น “เวิร์คหรือไม่”

พอคุณรู้ว่าเขาทำอะไรและทำเพราะอะไร คุณก็ควรใช้ความได้เปรียบของการเป็น “คนนอก” มองและประเมินจากสายตาคนทั่วๆ ไปว่าสิ่งที่เขาเลือกนั้นเวิร์คหรือไม่เวิร์ค เป็นเหตุเป็นผลหรือไม่อย่างไร มองให้เห็นข้อดีและข้อเสียของสิ่งที่เกิดขึ้น (ซึ่งเป็นหลักพื้นฐานในการประเมินว่ามันดีหรือไม่ดีนั่นแหละ) เพื่อที่มันจะกลายเป็นบทเรียนดีๆ ให้กับคุณได้

4. มองว่าคุณจะใช้ประโยชน์จากมันได้หรือไม่

คำถามนี้เป็นเรื่องสำคัญอยู่พอสมควร เพราะพอคุณรู้อะไรพอสมควรแล้ว อย่างน้อยๆ คือคุณมีความรู้และความเข้าใจมากขึ้น แต่มันจะดีขึ้นไปอีกถ้าคุณสามารถมองว่าคุณจะเอาความรู้นั้นมาประยุกต์และสร้างประโยชน์จากคุณได้หรือไม่ (และอย่างไร) ขั้นตอนนี้รวมไปถึงการมองทะลุว่าวิธีการต่างๆ ที่คนอื่นทำนั้นเหมาะที่จะเอามาพัฒนาในแบบของคุณหรือเปล่า หรือว่าสิ่งที่คุณทำนั้นดีอยู่แล้ว (หรือบางทีอาจจะดีกว่า)

5. เราจะสามารถทำให้ “ดีกว่า” ได้หรือเปล่า

ถ้าคุณพบว่าสิ่งที่คนอื่นทำนั้นดี น่าเอาอย่างหรือเอาตาม อย่าเพิ่งก๊อปปี้แบบ 100% เลยทันที แต่ลองตั้งคำถามไปว่าคุณจะทำให้มันดีขึ้นกว่านั้นได้อย่างไร คุณจะทำวิธีไหนที่ได้ผลดีกว่าเขาได้หรือเปล่า คุณต้องไม่ลืมว่าตอนนี้คุณมีข้อมูลและมีความรู้มากกว่าเดิม แถมยังได้ศึกษาเคสของคนอื่นไว้แล้วด้วย คุณเองก็น่าจะมีดีมากพอที่จะสรรหาวิธีอื่นๆ มาเสริมให้มันดีขึ้นกว่าเดิมได้นั่นแหละ

เอาจริงๆ ถ้าดู 5 ข้อนี้ จะเห็นได้ว่ามันเป็นกระบวนการคิด วิเคราะห์ แยกแยะ การกระทำของคนอื่น ถอดชุดความคิดและดูว่าคุณจะใช้ประโยชน์จากมันได้อย่างไรนั่นเอง ซึ่งสิ่งนี้ผมว่าเป็นหัวใจสำคัญของคนเก่งๆ ที่มักจะเรียนรู้จากสิ่งที่คนอื่นทำอยู่เสมอๆ นั่นแหละฮะ